Το να τρέχεις έναν μαραθώνιο είναι από μόνο του άθλος. Δεν χρειάζεται να το εξηγήσεις: 42 χιλιόμετρα αδιάκοπης προσπάθειας, σωματικής καταπόνησης και πνευματικής επιμονής. Όμως όσο εντυπωσιακό είναι το κατόρθωμα, άλλο τόσο είναι και το τίμημα που πληρώνει το σώμα — και ιδιαίτερα ο εγκέφαλος.
Μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Nature Metabolism φέρνει στο φως κάτι απροσδόκητο και σχεδόν… εφιαλτικό: κατά τη διάρκεια ενός μαραθωνίου, ο εγκέφαλος μπορεί να αρχίσει να “καταναλώνει” τον εαυτό του για να παραμείνει ενεργός.
Ο Εγκέφαλος Υπό Πίεση: Το Απόλυτο Καύσιμο
Ο εγκέφαλος είναι ένα από τα πιο ενεργοβόρα όργανα του σώματος — καταναλώνει περίπου 20% της συνολικής μας ενέργειας. Όταν εξαντληθούν οι βασικές πηγές καυσίμων, όπως η γλυκόζη και το γλυκογόνο, τότε αναζητά εναλλακτικές.
Η νέα έρευνα δείχνει ότι, σε συνθήκες ακραίας σωματικής καταπόνησης, όπως ένας μαραθώνιος, ο εγκέφαλος μπορεί να στραφεί στη μυελίνη — τη λιπαρή ουσία που περιβάλλει και προστατεύει τα νευρικά κύτταρα — ως πηγή ενέργειας.
Η Μελέτη: 10 Δρομείς, 4 Σαρώσεις, Ένα Συμπέρασμα
Η ομάδα του Ισπανού νευροεπιστήμονα Pedro Ramos Cabrer, μελέτησε 10 δρομείς μαραθωνίου, σκανάροντας τον εγκέφαλό τους με εξειδικευμένη μαγνητική τομογραφία σε τέσσερις χρονικές στιγμές: 48 ώρες πριν τον αγώνα, 2 ημέρες, 2 εβδομάδες και 2 μήνες μετά.
Τα ευρήματα: σε 12 περιοχές του εγκεφάλου, η πυκνότητα μυελίνης μειώθηκε έως και 28% τις πρώτες 48 ώρες μετά τον μαραθώνιο — ιδιαίτερα σε περιοχές που σχετίζονται με την κίνηση και τον συναισθηματικό έλεγχο. Παρ’ όλα αυτά, δύο μήνες μετά, τα επίπεδα είχαν επανέλθει πλήρως.
Τι Σημαίνει στην Πράξη
Τα ευρήματα δεν σημαίνουν ότι ο εγκέφαλος «καταρρέει» με κάθε αγώνα. Αλλά δείχνουν ότι η εξάντληση έχει πολύπλευρες συνέπειες, ακόμη και σε περιοχές που δεν είχαμε φανταστεί. Το σώμα κάνει ό,τι μπορεί για να κρατήσει τον εγκέφαλο λειτουργικό, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει να αντλήσει ενέργεια από τους δικούς του ιστούς.
Για τους περισσότερους υγιείς δρομείς, η επίδραση είναι προσωρινή και αντιστρέψιμη. Όμως για άτομα με νευρολογικά νοσήματα ή διαταραχές του μεταβολισμού, το φαινόμενο αυτό μπορεί να αποτελεί κίνδυνο και να απαιτεί ειδική προσοχή.
Η Ιστορία Επαναλαμβάνεται;
Από τον Φειδιππίδη που κατάρρευσε αφού μετέφερε τη νίκη της μάχης του Μαραθώνα, μέχρι τους σημερινούς αθλητές που σπρώχνουν τα όριά τους στα άκρα, το κοινό μοτίβο είναι η τεράστια πίεση στο ανθρώπινο σώμα.
Η σύγχρονη επιστήμη δεν έρχεται για να αποθαρρύνει — αλλά για να κατανοήσει. Και να μας υπενθυμίσει ότι κάθε τι σπουδαίο που κατακτάμε, χρειάζεται σεβασμό στο σώμα, καλή προετοιμασία και επίγνωση των ορίων μας.
