Μια νέα μελέτη ενισχύει το χειρότερο σενάριο για το κλιματικό σύστημα της Ευρώπης – Επίκεινται ραγδαίες αλλαγές στις θερμοκρασίες και τις βροχοπτώσεις
Το Ρεύμα του Κόλπου, ο θερμικός άξονας που κρατάει την Ευρώπη ζεστή, βρίσκεται σε επικίνδυνη τροχιά. Για δεκαετίες οι επιστήμονες προειδοποιούσαν, τώρα όμως μια νέα μελέτη αποκαλύπτει πως η αποδυνάμωση του έχει ήδη ξεκινήσει εδώ και έναν αιώνα – και η κατάρρευση πλησιάζει.
Πρόκειται για ένα από τα πιο κρίσιμα ρεύματα του Ατλαντικού Ωκεανού: γεννιέται στον Κόλπο του Μεξικού και διασχίζει τον Ατλαντικό, μεταφέροντας θερμότητα από τις τροπικές περιοχές προς τη Βόρεια Ευρώπη. Είναι υπεύθυνο για τις ήπιες θερμοκρασίες στο Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιρλανδία, τη Γαλλία, ακόμα και τη Σκανδιναβία. Χωρίς αυτό, ο ευρωπαϊκός χειμώνας δεν θα είναι ποτέ ξανά ο ίδιος.
Η σιωπηλή αποδυνάμωση και το «παγωμένο» μυστήριο
Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση Communications Earth & Environment, επικεντρώθηκε σε μια ψυχρή θαλάσσια περιοχή νοτίως της Γροιλανδίας και της Ισλανδίας. Εκεί, εντοπίζεται μια ανεξήγητα παγωμένη «κηλίδα» στον ωκεανό – ένα μυστήριο που απασχολεί την επιστημονική κοινότητα εδώ και χρόνια. Οι συγγραφείς της μελέτης εκτιμούν πως η ύπαρξή της αποτελεί απόδειξη ότι το Ρεύμα του Κόλπου αποδυναμώνεται αθόρυβα, αλλά σταθερά, τουλάχιστον εδώ και 100 χρόνια.
Παλαιότερες θεωρίες ήθελαν την ψυχρή αυτή περιοχή να οφείλεται σε ατμοσφαιρικούς παράγοντες, όπως τα αερολύματα. Όμως καμία προσομοίωση δεν κατάφερε να εξηγήσει επαρκώς την επιμονή της. Τώρα, η νέα μελέτη υποστηρίζει ότι η αιτία είναι η σταδιακή κατάρρευση της κυκλοφορίας του Ατλαντικού – και αυτό, όπως δείχνουν τα δεδομένα, έχει ήδη ξεκινήσει.
Τι σημαίνει αυτό για την Ευρώπη – και την Ελλάδα
Οι επιπτώσεις μιας πιθανής κατάρρευσης του Ρεύματος του Κόλπου είναι εφιαλτικές. Σύμφωνα με τις προβλέψεις:
- Η Δυτική Ευρώπη θα βιώσει απότομη πτώση θερμοκρασιών – έως και 7°C χαμηλότερα από τα σημερινά επίπεδα.
- Οι χειμώνες θα γίνουν πιο μακριοί, πιο παγωμένοι και πιο ξηροί.
- Οι καλοκαιρινές περίοδοι θα εμφανίσουν ξηρασία, ενώ οι βόρειες χώρες θα δουν περισσότερες βροχές και πλημμύρες.
- Η στάθμη της θάλασσας στις ευρωπαϊκές ακτές μπορεί να αυξηθεί ταχύτερα, ειδικά στον Ατλαντικό.
- Η μετανάστευση θαλάσσιων ειδών και οι αναταράξεις στην αλιεία και τη γεωργία θα είναι αναπόφευκτες.
Για την Ελλάδα, οι αλλαγές στο Ρεύμα του Κόλπου δεν σημαίνουν άμεση ψύχρα – αλλά οδηγούν σε παγκόσμια αναστάτωση. Οι κλιματικοί μηχανισμοί είναι διασυνδεδεμένοι. Η ανατροπή ενός τόσο ισχυρού ρεύματος μπορεί να επηρεάσει ακόμα και τους μεσογειακούς μουσώνες, να επιτείνει τα κύματα καύσωνα ή να διαταράξει τις χειμερινές βροχοπτώσεις.
Πόσο χρόνο έχουμε;
Οι απόψεις διίστανται. Άλλες μελέτες τοποθετούν την κατάρρευση του Ρεύματος μέσα στους επόμενους 100-200 αιώνες. Όμως η νέα ανάλυση είναι σαφής: η διαδικασία βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη και το τέλος μπορεί να έρθει εντός των επόμενων δεκαετιών.
Η επιστήμη κάνει την προειδοποίησή της. Το ερώτημα που παραμένει είναι αν οι πολιτικές ηγεσίες και οι κοινωνίες θα δράσουν έγκαιρα για να μειώσουν την παγκόσμια θέρμανση – ή αν θα αφήσουμε τη ροή των ωκεανών να μας δείξει τον δρόμο προς ένα κλιματικό σοκ.
