Πώς ο Ben Spencer και ο Peter Smorthit διέσχισαν τα βουνά της Ευρώπης, αψηφώντας τον καύσωνα, τις ανηφόρες και τις ίδιες τους τις αναπηρίες
Όχι όλοι οι δρόμοι είναι ίσοι. Το έμαθαν αυτό στην πράξη ο Ben Spencer και ο Peter Smorthit, όταν έγιναν οι πρώτοι άνθρωποι που διέσχισαν τις Άλπεις με αναπηρικά αμαξίδια.
Η αποστολή τους τον Ιούλιο του 2025 διήρκεσε 18 ημέρες, κατά τις οποίες κάλυψαν 422 χιλιόμετρα – μια απόσταση αντίστοιχη με 10 μαραθωνίους – ξεκινώντας από τη λίμνη της Γενεύης, στο Μοντρέ της Ελβετίας, και καταλήγοντας στη λίμνη Κόμο της Ιταλίας.
Και όλα αυτά, υπό αφόρητη ζέστη, με θερμοκρασίες κοντά στους 40°C, και με τον ίδιο τον όγκο των Άλπεων να στέκεται μπροστά τους.
Η δυσκολία φάνηκε από τις πρώτες κιόλας ημέρες. Σε ένα σημείο της διαδρομής, η διαδρομή τους σταμάτησε απότομα – μια απότομη χαράδρα χωρίς καθόλου προσβασιμότητα. Ο Peter Smorthit, ένας 33χρονος παραπληγικός, κατέβηκε από το αμαξίδιό του και σύρθηκε κυριολεκτικά μαζί με αυτό για πάνω από ένα χιλιόμετρο. Ο Spencer ακολουθούσε, προχωρώντας λίγα μόνο μέτρα τη φορά. Χρειάστηκαν δύο ώρες.
«Ήταν ένα απίστευτο κατόρθωμα αντοχής», δηλώνει ο Spencer, λίγες ημέρες μετά, από έναν σταθμό στη Γαλλία, κατά την επιστροφή τους στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Όμως για τον Spencer, ο σωματικός πόνος ήταν απλώς το τίμημα για έναν μεγαλύτερο σκοπό: την ευαισθητοποίηση για την αταξία – μια σπάνια νευρολογική ασθένεια που επηρεάζει περισσότερους από 12.000 ανθρώπους μόνο στο Ηνωμένο Βασίλειo.
Αταξία: Μια σπάνια ασθένεια που αξίζει να τη γνωρίσουμε – και να παλέψουμε για αυτήν
Η αποστολή των δύο αθλητών δεν ήταν απλώς μια πράξη υπέρβασης ή μια δοκιμασία αντοχής. Ήταν πάνω απ’ όλα μια φωνή για όσους ζουν με την αταξία. Ο ίδιος ο Ben Spencer διαγνώστηκε το 2022 με εγκεφαλοπαθητική αταξία – μια μορφή της ασθένειας που προκαλείται από βλάβη στην παρεγκεφαλίδα.
Η αταξία είναι μια προοδευτική νευρολογική διαταραχή που επηρεάζει τον συντονισμό, την ισορροπία, την ομιλία, την ακοή, ακόμη και την ουροδόχο κύστη. Δεν υπάρχει μία μορφή της – υπάρχουν αρκετές παραλλαγές, όλες όμως επιβαρύνουν σοβαρά την καθημερινότητα των ανθρώπων.
Στην περίπτωση του Spencer, η αταξία τον έχει οδηγήσει σε πλήρη εξάρτηση από το αναπηρικό αμαξίδιο, προκαλώντας παράλληλα κόπωση, διαταραχές στην ομιλία και επιπλοκές στο ουροποιητικό σύστημα.
Παρά την εξέλιξη της ασθένειας, ο ίδιος δεν σταμάτησε ποτέ να δρα. Αντιθέτως, έγινε περισσότερο ενεργός από ποτέ. Μαζί με τον Smorthit, συμμετέχει σε αγώνες ράγκμπι με αμαξίδιο, έχει τερματίσει δεκάδες μαραθώνιους και υπερμαραθώνιους, και παραμένει σύμβολο έμπνευσης.
Η αποστολή Alps 4 Ataxia είχε σκοπό τη συγκέντρωση χρημάτων και την ενίσχυση του φιλανθρωπικού οργανισμού Ataxia UK, που χρηματοδοτεί έρευνες για θεραπείες και προσφέρει ενημέρωση και υποστήριξη στους ασθενείς και τις οικογένειές τους.
Αυτό το ταξίδι ήταν ένας φόρος τιμής – όχι μόνο στη δύναμη του ανθρώπινου σώματος, αλλά και στην επιμονή της ψυχής. Ένα μήνυμα προς όλους: η αταξία δεν σημαίνει ακινησία. Και ο κόσμος πρέπει να το μάθει.
Δύο αθλητές, εκατοντάδες χιλιόμετρα, ένα κοινό μήνυμα: Δεν υπάρχουν όρια
Ο Ben Spencer και ο Peter Smorthit δεν είναι απλώς αθλητές σε αμαξίδιο. Είναι παράδειγμα ζωής. Παρά τα εμπόδια, έχουν καταφέρει να ζήσουν εμπειρίες που πολλοί θεωρούν αδύνατες – ακόμη και για άτομα χωρίς κινητικούς περιορισμούς.
Ο Spencer, μετά τη διάγνωση, έγινε πιο δραστήριος από ποτέ. Μετέτρεψε το σοκ της ασθένειας σε καύσιμο για δράση. Ταξίδεψε σε όλους τους σταθμούς του μετρό στο Λονδίνο για να αναδείξει τις ανισότητες στην πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία – μόλις οι 93 από τους 272 σταθμούς θεωρούνται προσβάσιμοι. Συμμετείχε σε δύο μαραθωνίους του Λονδίνου και συγκέντρωσε σημαντικά ποσά για το Ataxia UK.
Ο Smorthit, από την άλλη, διένυσε 1.407 χιλιόμετρα από τη νοτιότερη ως τη βορειότερη άκρη της Μεγάλης Βρετανίας (Land’s End – John o’ Groats) σέρνοντας ένα τρέιλερ πίσω από το αμαξίδιό του. Έχει διασχίσει τον διαβόητο Applecross Pass, γνωστό για τις 20% κλίσεις του και τις απότομες στροφές του.
Και οι δύο παίζουν ενεργά ράγκμπι με αμαξίδιο, συμμετέχουν σε υπερμαραθωνίους και προσπαθούν να αποδείξουν πως το σώμα δεν καθορίζει τα όρια του ανθρώπου. Η αποστολή στις Άλπεις ήταν μια φυσική συνέχεια του οράματός τους: να σπάσουν στερεότυπα, να ανοίξουν δρόμους για όλους και να φωνάξουν πως η αναπηρία δεν είναι αδυναμία – είναι μια διαφορετική διαδρομή προς τη δύναμη.
Άλπεις με αναπηρικό αμαξίδιο: Μια δοκιμασία στο όριο της ανθρώπινης αντοχής
Από τις ακτές της λίμνης Λεμάν στο Montreux έως το ιταλικό Como, η διαδρομή δεν είχε τίποτα το εύκολο. Σε 18 ημέρες, μέσα σε ακραίες θερμοκρασίες που έφτασαν σχεδόν τους 40°C, οι Ben και Peter διένυσαν 422 χιλιόμετρα — ισοδύναμα με δέκα μαραθώνιους — μέσα από φαράγγια, απόκρημνα περάσματα και ασφάλτινες ή χωμάτινες διαδρομές υψηλών απαιτήσεων.
Μία από τις πιο συγκλονιστικές στιγμές ήρθε μόλις λίγες μέρες μετά την έναρξη της αποστολής. Καθώς δεν υπήρχε προσβάσιμο μονοπάτι για να ανέβουν το φαράγγι, ο Peter – παρά την παραπληγία του – βγήκε από το αμαξίδιό του και άρχισε να σέρνεται κυριολεκτικά πάνω στο βραχώδες έδαφος, τραβώντας πίσω του το αναπηρικό του κάθισμα. Η ανάβαση, μήκους ενός χιλιομέτρου, διήρκεσε δύο ώρες.
Οι δυο τους είχαν χαρτογραφήσει προσεκτικά μια διαδρομή με ήσυχους δρόμους και τμήματα του δικτύου EuroVelo, και είχαν μαζί τους μια υποστηρικτική ομάδα τριών ατόμων – εκ των οποίων δύο ζούσαν επίσης με αταξία. Ωστόσο, το σχέδιο ανατράπηκε. Η διαδρομή που προοριζόταν για 10-12 ημέρες, τελικά διήρκεσε 18. Η ζέστη και η σωματική επιβάρυνση ανάγκασαν τους αθλητές να προσαρμόσουν το πρόγραμμά τους.
Ο Spencer είχε να αντιμετωπίσει την εξάντληση που προκαλεί η αταξία. Ο Smorthit, ως παραπληγικός, διέτρεχε τον κίνδυνο αυτόνομης δυσανεξίας (autonomic dysreflexia), μια δυνητικά θανατηφόρα κατάσταση, καθώς το σώμα του αδυνατεί να ρυθμίσει τη θερμοκρασία. Σε μια κρίσιμη στιγμή, ο Spencer τον έσωσε κυριολεκτικά, ρίχνοντας πάνω του νερό.
Και όμως, παρά τα εμπόδια, η θέληση δεν λύγισε. Η στιγμή που έφτασαν στην κορυφή του πρώτου περάσματος ήταν καθοριστική: μια απόδειξη πως το αδύνατο είχε μόλις κατακτηθεί.
Πέρα από τις Άλπεις: Το μήνυμα μιας διαδρομής για όλους μας
Το εγχείρημα του Ben και του Peter δεν ήταν απλώς μια αθλητική πρόκληση. Ήταν μια ισχυρή πράξη διεκδίκησης. Ένα ηχηρό κάλεσμα προς την κοινωνία, τις υποδομές και τις προκαταλήψεις να εξελιχθούν. «Αν δεν υπάρχει ράμπα, θα σύρουμε τον εαυτό μας. Αν δεν υπάρχει δρόμος, θα τον χαράξουμε. Αν δεν μας βλέπετε, θα σταθούμε μπροστά σας μέχρι να μας αναγνωρίσετε», φαίνεται να λένε οι πράξεις τους.
Η αποστολή Alps4Ataxia αποκάλυψε και τις τραγικές ελλείψεις που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία: “προσβάσιμα” κάμπινγκ χωρίς βασικές παροχές, διαδρομές γεμάτες χαλίκι και εμπόδια, πόλεις με συγκοινωνίες ακατάλληλες για όλους. Κι όμως, κάθε εμπόδιο έγινε αφορμή για διάλογο. Κάθε περαστικός έγινε ακροατής. Κάθε βήμα πάνω στα βουνά, μια νίκη απέναντι στην αόρατη καθημερινότητα της αναπηρίας.
Ο Ben, που πριν τη διάγνωση ζούσε ως «υπερβολικά απασχολημένος επαγγελματίας», έγινε πλέον ορατός υπερασπιστής μιας κοινότητας. Σήμερα, μάχεται για έναν κόσμο που δεν θα χαρακτηρίζεται «ακατάλληλος» για κανέναν.
Όπως λέει ο ίδιος:
«Όποια κι αν είναι η αναπηρία ή η διάγνωσή σου, ποτέ – μα ποτέ – μην τα παρατάς.»
