Για πολλά χρόνια επικρατούσε η αντίληψη ότι το τρέξιμο σε φυσικά τερέν, όπως χωμάτινα ή ορεινά μονοπάτια, είναι σαφώς πιο ασφαλές για τις αρθρώσεις και τους μυς σε σύγκριση με το τρέξιμο σε αστικό περιβάλλον και σκληρές επιφάνειες. Αν ρωτήσετε τους περισσότερους δρομείς ή ακόμα και προπονητές, θα απαντήσουν σχεδόν με βεβαιότητα ότι το τρέξιμο στο βουνό προστατεύει περισσότερο τα πόδια. Ωστόσο, πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα έρχονται να ανατρέψουν αυτή τη διαδεδομένη πεποίθηση, προσφέροντας μια νέα οπτική για το πώς το έδαφος επηρεάζει πραγματικά την ασφάλεια στο τρέξιμο.
Τι αποκαλύπτει η έρευνα για το τρέξιμο σε χώμα και άσφαλτο
Μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Journal of Science and Medicine in Sport εξέτασε σε βάθος την επίδραση διαφορετικών επιφανειών στα πόδια των δρομέων. Οι ερευνητές παρακολούθησαν 15 αθλητές που έτρεχαν τόσο σε ορεινά, χωμάτινα τερέν όσο και σε σκληρές, πλακόστρωτες επιφάνειες, αναλύοντας λεπτομερώς τη βιομηχανική κίνηση του αστραγάλου, την απόσβεση των κραδασμών και τα φορτία που ασκούνται στα κάτω άκρα.
Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά: παρόλο που οι δύο επιφάνειες είναι εμφανώς διαφορετικές σε υφή και σύσταση, δεν παρατηρήθηκαν σημαντικές διαφορές στις μετρήσεις που σχετίζονται με τη μυοσκελετική καταπόνηση. Ειδικότερα, οι κραδασμοί που δέχονται τα πόδια και οι αρθρώσεις κατά το τρέξιμο φαίνεται να παραμένουν σε παρόμοια επίπεδα, είτε ο δρομέας κινείται σε μαλακό έδαφος είτε σε άσφαλτο.
Αυτό το εύρημα υποδεικνύει ότι η ασφάλεια του τρεξίματος δεν εξαρτάται τόσο από το είδος του εδάφους όσο από άλλους παράγοντες, όπως η τεχνική τρεξίματος, η φυσική κατάσταση του αθλητή και κυρίως ο σωστός προγραμματισμός της προπόνησης.
Η αλήθεια πίσω από τους τραυματισμούς: Ο ρόλος της προπόνησης
Παρόλο που το είδος του εδάφους δεν φαίνεται να επηρεάζει καθοριστικά την εμφάνιση τραυματισμών, αυτό δεν σημαίνει ότι όλοι οι δρομείς έχουν τις ίδιες πιθανότητες να τραυματιστούν ανεξάρτητα από το περιβάλλον. Σύμφωνα με πλήθος ερευνών, ο σημαντικότερος παράγοντας που αυξάνει τον κίνδυνο τραυματισμών είναι η απότομη αύξηση του προπονητικού φορτίου — είτε σε όγκο είτε σε ένταση.
Όταν το σώμα δεν έχει τον απαραίτητο χρόνο προσαρμογής, οι ιστοί, οι τένοντες και οι αρθρώσεις εκτίθενται σε φορτία που υπερβαίνουν τα όρια αντοχής τους, προκαλώντας μικροτραυματισμούς που σταδιακά μπορεί να εξελιχθούν σε σοβαρότερες βλάβες. Είτε το τρέξιμο γίνεται σε μαλακό μονοπάτι, είτε σε σκληρό δρόμο, η απότομη αύξηση χιλιομέτρων, τα διαλείμματα υψηλής έντασης ή η συσσώρευση κόπωσης χωρίς επαρκή αποκατάσταση αποτελούν κοινούς παράγοντες κινδύνου.
Η σταδιακή αύξηση της προπονητικής επιβάρυνσης, η σωστή επιλογή υποδημάτων, η ενδυνάμωση του σώματος και η προσοχή στα πρώτα σημάδια καταπόνησης είναι τα πραγματικά “όπλα” του δρομέα απέναντι στους τραυματισμούς — και όχι απλώς η επιλογή του εδάφους.
Συμπέρασμα: Τι πρέπει να προσέχουν οι δρομείς
Η επιλογή εδάφους, αν και μπορεί να επηρεάσει το τεχνικό επίπεδο του τρεξίματος και τη συνολική αίσθηση της διαδρομής, δεν αποτελεί τον βασικό παράγοντα κινδύνου για τραυματισμούς, όπως ίσως πιστεύαμε. Το σημαντικότερο στοιχείο για έναν υγιή και απολαυστικό δρομικό κύκλο είναι ο σωστός σχεδιασμός της προπόνησης: σταδιακή αύξηση φορτίου, σεβασμός στα όρια του σώματος και επαρκής χρόνος αποκατάστασης.
Είτε επιλέγεις το βουνό και τα μονοπάτια είτε προτιμάς την άσφαλτο και το πάρκο της γειτονιάς σου, το τρέξιμο μπορεί να είναι εξίσου ασφαλές, αρκεί να δίνεις σημασία στη συνολική προετοιμασία και στην καθημερινή φροντίδα του οργανισμού σου. Το σώμα προσαρμόζεται με σοφία — αρκεί να του δώσεις τον χρόνο και τη φροντίδα που χρειάζεται.
